18 stycznia roku 1654 w Perejasławiu Kozacy Bohdana Chmielnickiego zawarli z przedstawicielem cara Aleksego I „ugodę” będącą de facto oddaniem się pod protekcję państwa rosyjskiego. Umowa była – ze strony Kozaków zaporoskich – wypowiedzeniem wszelkiego posłuszeństwa Polsce, zaś ze strony Rosji – zerwaniem zawartego wcześniej pokoju z Rzeczpospolitą, co w konsekwencji doprowadziło do wojny. Wśród dalekosiężnych skutków porozumienia wymienia się m.in. zdławienie budzącej się rusińskiej tożsamości oraz religijne podporządkowanie Ukrainy Moskwie, czego skutki są odczuwalne do dziś.
