Absolutyzm – model sprawowania władzy w nowożytnej Europie oraz pogląd społeczno-polityczny uzasadniający tego rodzaju rządy. Zwolennicy absolutyzmu uznawali, że cała władza winna być sprawowana przez jedną osobę (ewentualnie wąską grupę osób). Założenia wynikające z rozwoju myśli Niccola Machiavellego i Jeana Bodina w życie wcielali liczni władcy nowożytnej Europy, ze szczególnym uwzględnieniem królów Francji w wieku XVII i XVIII. Mimo iż pojęcie absolutyzmu kojarzy się z niemalże nieograniczoną władzą, w rzeczywistości monarchie absolutne szanowały dawne, często średniowieczne zwyczaje, prawa, obyczaje czy rozporządzenia. Tym samym władza absolutna oznaczała raczej ścisłe skupienie ograniczonej władzy politycznej (ale nie ekonomicznej, społecznej czy religijnej) w ręku jednej osoby. Nie było w tym cech totalitaryzmów znanych z XX wieku. Z czasem klasyczny absolutnym przerodził się w absolutyzm oświecony, który wyrażał o wiele dalej idące ambicje wpływania na życie społeczne, szczególnie w obszarze modernizacyjnym. Tak rozumiany absolutyzm triumfy święcił w XVIII wieku w Prusach i Austrii. Mniej znane przykłady absolutyzmu oświeconego dotyczą Szwecji, Hiszpanii i Portugalii. Szczególną formę absolutyzmu oświeconego reprezentowali władcy Rosji, szczególnie Piotr I i Katarzyna II.
