Bałtycki łańcuch – protest mieszkańców trzech nadbałtyckich republik wchodzących w skład ZSRR (sowieckiej Litwy, Łotwy i Estonii) zorganizowany 23 sierpnia roku 1989 w 50. rocznicę zawarcia przez Związek Sowiecki i III Rzeszę Niemiecką paktu o nieagresji wraz z tajnym protokołem dzielącym wpływy w Europie (pakt Ribbentrop-Mołotow). To właśnie na mocy tego stalinowsko-hitlerowskiego porozumienia kraje bałtyckie (i nie tylko) znalazły się w sowieckiej strefie wpływów i zostały włączone do tego komunistycznego państwa. Oczywiście od początku niewoli (1940) narody bałtyckie sprzeciwiały się sowieckiej władzy, ale dopiero zmiany z czasów Michaiła Gorbaczowa pozwoliły w miarę swobodnie manifestować swoje przekonania. W ten sposób w okrągłą rocznicę zawarcia paktu będącego podstawą zniewolenia narody Litwy, Łotwy i Estonii utworzyły żywy łańcuch. Ludzie stali obok siebie trzymając się za ręce i tworząc w ten sposób łańcuch o długości ponad 600 km. W inicjatywie brały udział aż 2 miliony osób. Wydarzeniu towarzyszyło manifestowanie swojego patriotyzmu, śpiewanie pieśni narodowych i prezentowanie flag. W inicjatywie uczestniczyły władze samorządowe, a ludzi dowożono na konkretne miejsca, by łańcuch nie miał przerw. Władze komunistycznej Rumunii i NRD proponowały Gorbaczowowi pomoc w stłumieniu protestu, ale I sekretarz KPZR nie zdecydował się na taki krok. Zamiast tego w grudniu roku 1989 potępił tajny protokół do paktu Ribbentrop-Mołotow. W kolejnych miesiącach procesy niepodległościowe na Litwie, Łotwie i Estonii przyspieszyły. Bałtycki łańcuch przez kilka lat znajdował się w Księdze Rekordów Guinnessa – potem 5 milionów obywateli Bangladeszu stworzyło żywy łańcuch długi na ponad 1000 km.
