Emilia Malessa, ps. „Marcysia”, urodziła się 5 lutego 1909 roku w Rostowie nad Donem, na terenie ówczesnej Rosji. Była jedną z najwybitniejszych kobiet polskiego podziemia niepodległościowego, zarówno w okresie II wojny światowej, jak i po jej zakończeniu. Jej życie to przykład niezłomności, poświęcenia dla ojczyzny oraz tragicznych konsekwencji, jakie spotkały wielu bohaterów polskiego podziemia po 1945 roku.
Działalność w Armii Krajowej
Po wybuchu II wojny światowej Emilia Malessa zaangażowała się w działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), który później przekształcił się w Armię Krajową (AK). W strukturach AK pełniła kluczową funkcję – była szefową Służby Łączności i Kolportażu Komendy Głównej AK. Odpowiadała za przekazywanie rozkazów, meldunków i innych dokumentów pomiędzy dowództwem a oddziałami w terenie. Dzięki jej działalności konspiracyjnej utrzymywano sprawny system łączności, co miało ogromne znaczenie dla skuteczności operacji podziemia.
Podczas Powstania Warszawskiego w 1944 roku nadal pełniła swoją funkcję, organizując przerzuty informacji i koordynując działania łącznościowców. Po kapitulacji powstania uniknęła niewoli niemieckiej i kontynuowała działalność konspiracyjną na terenie Polski.
Działalność w WiN i walka z komunistami
Po zakończeniu wojny, gdy Polska znalazła się pod sowiecką dominacją, wielu żołnierzy Armii Krajowej nie mogło wrócić do normalnego życia, ponieważ byli ścigani przez władze komunistyczne. Emilia Malessa postanowiła kontynuować walkę o wolność, angażując się w działalność Wolność i Niezawisłość (WiN) – organizacji mającej na celu obronę niepodległości Polski przed reżimem komunistycznym.
Była jedną z czołowych działaczek WiN, zajmowała się organizacją struktur łączności i współpracowała z najwyższym dowództwem. Niestety, działalność WiN została rozpracowana przez Urząd Bezpieczeństwa (UB), a wielu jej członków aresztowano i poddano brutalnym przesłuchaniom.
Aresztowanie i tragiczny koniec
W 1946 roku Emilia Malessa została aresztowana przez UB i poddana intensywnym przesłuchaniom. Była brutalnie torturowana, ale nie wydała swoich współpracowników. W wyniku działań UB i coraz większego nacisku na rozbicie struktur podziemia, WiN zaczęło się rozpadać. W 1947 roku Malessa wyszła na wolność w ramach tzw. amnestii dla członków podziemia, jednak sytuacja w kraju nie dawała jej nadziei na poprawę.
Prześladowania byłych żołnierzy AK i WiN trwały, a ci, którzy uwierzyli w amnestię, często byli ponownie aresztowani, torturowani i skazywani na śmierć. Emilia Malessa, widząc tragedię swoich towarzyszy broni, nie mogła pogodzić się z upadkiem podziemia i komunistycznym terrorem.
W akcie desperacji popełniła samobójstwo 5 czerwca 1949 roku w Warszawie. Jej śmierć była symbolicznym wyrazem protestu przeciwko represjom i złamanym obietnicom władz komunistycznych.
Dziedzictwo i pamięć
Emilia Malessa „Marcysia” do dziś pozostaje jedną z bohaterek polskiego podziemia, której historia jest przypomnieniem o trudnych losach tych, którzy po wojnie nie przestali walczyć o wolną Polskę. Jej postać symbolizuje poświęcenie, odwagę i tragiczną rzeczywistość Żołnierzy Wyklętych, którzy nie mogli odnaleźć się w powojennym, komunistycznym systemie.
/adm/
Foto: Youtube.com
Tekst powstał w ramach aktywności Podlaskiego Klubu Patriotycznego.
Powstanie Podlaskiego Klubu Patriotycznego było możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego – edycja Niepodległość po polsku. Lokal znajduje się w Białymstoku przy ul. Jurowieckiej 30A/2.
