Two Column Images
Left Image
Right Image

Data :

SHARE:

Po co Polsce było 49 województw?

Gdy w naszym kraju liczba województw wynosiła aż 49, wiele osób śmiało się, że jesteśmy niczym USA złożone z 50 stanów. O ile jednak niektóre amerykańskie stany mają obszar zbliżony lub nawet większy od powierzchni całej Polski oraz są zamieszkiwane przez kilkadziesiąt milionów osób, o tyle w kieszonkowych województwach Polski Ludowej rzadko żyło więcej niż milion mieszkańców. Skąd więc pomysł na taki podział administracyjny?

Teoretycznie chodziło o sprawniejsze zarządzanie. To właśnie dlatego Ustawą z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych zlikwidowano gromady oraz przywrócono gminy. Warto jednak zauważyć, że oprócz takich kwestii jak poprawa warunków życia na wsi czy zwiększenie wydajności rolnictwa ustawodawca wprost pisał o „pogłębieniu demokracji socjalistycznej” – zauważa dr Tomasz Dziki z Gdańskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej w tekście pt. „Podziały administracyjne Polski w latach 1944-1998. Z badań nad ustrojem ziem polskich w XIX i XX w.”.

Owo niekonkretne pojęcie pogłębiania demokracji socjalistycznej to w rzeczywistości celny trop w poszukiwaniach odpowiedzi na pytanie o przyczynę reformy. Zwróćmy bowiem uwagę, że powołanie gmin stanowiło tylko jeden z etapów zmiany. Kolejny oznaczał likwidację powiatów, wprowadzenie dwustopniowego podziału administracyjnego i powołanie 49 województw (na mocy Ustawy z 28 maja 1975 roku). Wraz ze zwiększeniem liczby województw nie poszła jednak decentralizacja kraju.

Widać więc wyraźnie, że zmiana miała charakter polityczny – I Sekretarz KC PZPR Edward Gierek chciał wzmocnić swoją pozycję poprzez rozbicie starych układów. Tymczasem nowy podział administracyjny kraju oznaczał konieczność zmian w strukturach terenowych partii i stwarzał szansę na osłabienie dotychczasowych obozów, stronnictw i koterii oraz awansowanie ludzi ze swojego zaplecza.

Reforma, która formalnie miała dostosować kraj do szybszego rozwoju gospodarczego i ułatwić zarządzanie państwem, sprawiła jednak wiele trudności i zamieszania. Wszystko dlatego, że nowe województwa nie nawiązywały do historycznych i osadniczych realiów. Dr Dziki w przywołanym wyżej artykule wymienia liczne przykłady tworzenia, likwidowania i zmieniania gmin tylko w województwie włocławskim. A przecież to tylko jedno z 49 województw! Dodatkowo ich mały obszar i niska liczba ludności powodowały, że w niektórych sprawach nadal realnie funkcjonowały „stare województwa”.

Mimo że ciężko nazwać gierkowską reformę administracyjną mianem udanej, to i w III RP znajdowała wielu obrońców. I nie mówimy tutaj wcale o współpracownikach I Sekretarza KC PZPR, a mieszkańcach miast, które od połowy lat 70. do końca lat 90. XX wieku miały status miast wojewódzkich. Te ośrodki wiele bowiem straciły na reformie tworzącej 16 województw. I nie chodzi tu wyłącznie o prestiż.

 

/red./

Foto: zrzut z ekranu/Youtube.com

W ramach działań realizowanych przez Podlaski Klub Patriotyczny przypominamy najciekawsze teksty naszego portalu.

Powstanie Podlaskiego Klubu Patriotycznego było możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego – edycja Niepodległość po polsku. Lokal znajduje się w Białymstoku przy ul. Jurowieckiej 30A/2.

Tekst powstał w ramach realizacji zadania pod tytułem: „Patriotyzm
wczoraj i dziś”. Edukacja młodzieży w zakresie wychowania patriotycznego i wiedzy
historycznej połączona z rozwojem instytucjonalnym Fundacji „Prosto z mostu” w latach
2021-2023″. Sfinansowano go ze środków Narodowego Instytutu Wolności- Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najchętniej czytane