Stanisław Brzozowski – filozof, pisarz i krytyk literacki żyjący na przełomie XIX i XX stulecia. Przez krótki okres życia opowiadający się za socjalizmem utożsamiając go z pracą swobodną, czyli pracą nieograniczoną żadnymi zewnętrznymi i wewnętrznymi normami. Nie przywiązywał uwagi do aspektów ekonomicznym socjalizmu. Skupiał się natomiast na historiozoficznym ujęciu dziejów, ich istotą i esencją. Ogromną rolę widział w narodzie. Jego zdaniem tylko naród może dokonać wyzwolenia narodowego, dlatego proletariat musi pamiętać o jego doniosłej roli, której nigdy nie może się wyzbyć. Wyrwanie się z objęć zaborców musi zostać połączone z odnowieniem tradycji narodowej – tzn. proletariat musi na nowo rozbudzić w sobie patriotyczne wzorce, miłość i przywiązanie do Ojczyzny, jej historii, zwyczajów, kultury. Walka narodowowyzwoleńcza będzie skuteczna jeśli włączy się do niej klasa robotnicza, bowiem tylko ona jest zdolna do czucia i działania. Brzozowski krytykował przy tym klasę posiadającą (burżuazję). Natomiast wyzwolenie uciemiężonego proletariatu utożsamiał z takimi hasłami jak godność ludzka, moralność i równouprawnienie (walka klas charakterystyczna np. dla teorii komunistycznych w ogóle nie pojawia się w poglądach Brzozowskiego).
