Układ Warszawski – właściwie Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej. Sojusz wojskowo-polityczny państw socjalistycznych z dominującą pozycją ZSRR. 14 maja 1955 roku w Warszawie podpis pod układem złożyli sygnatariusze – przedstawiciele Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Polski, Rumunii, Węgier i ZSRR. Wszedł w życie niespełna 3 tygodnie później (6 czerwca). Przyczyną zawarcia sojuszu była odpowiedź tzw. bloku wschodniego na powstanie Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz remilitaryzację Republiki Federalnej Niemiec i przyjęcie jej do struktur NATO. Natomiast jego główny cel stanowiło ujednolicenie struktur wojskowych oraz należyte podporządkowanie ich Związkowi Sowieckiemu na wypadek konfliktu zbrojnego z Zachodem. Doprecyzowano również zasady, zgodnie z którymi na terytorium Polski, NRD, Rumunii oraz Węgier stacjonowały sowieckie jednostki. Układ zawarto na 20 lat po czym miała nastąpić automatyczna prolongata na kolejne 10 lat pod warunkiem, że żadna ze stron go nie wypowie (1975 roku układ przedłużono o wspomniane 10 lat, natomiast w 1985 roku o kolejne 20 lat). Głównym organem odpowiedzialnym za funkcjonowanie sojuszu był Doradczy Komitet Polityczny i Zjednoczone Dowództwo Sił Zbrojnych mający siedzibę w Moskwie. Organ ten był całkowicie zależy od ZSRR, z którego pochodziła również cała kadra dowódcza. To właśnie wojska Układu Warszawskiego (nazwa wzięła się od miasta, w którym podpisano deklarację uczestnictwa) interweniowały – z wyjątkiem rumuńskich jednostek – w Czechosłowacji w 1968 roku. W wyniku zapoczątkowanych przemian ustrojowych w 1989 roku w krajach bloku wschodniego (tzw. jesień ludów), układ stracił na znaczeniu. Jego formalne rozwiązanie nastąpiło 1 lipca 1991 roku na posiedzeniu w Pradze.
