Wielka Smuta – kryzys państwa rosyjskiego trwający w latach 1598-1612, w trakcie którego dochodziło do walk wewnętrznych między przedstawicielami szlachty (bojarami), a także zbrojnych interwencji państw ościennych (Rzeczpospolitej i Szwecji) celem obsadzenia przychylnych sobie kandydatów na moskiewskim tronie. Początek Wielkiej Smuty przypada na rok 1598 kiedy to zmarł car Fiodor I – ostatni przedstawiciel dynastii Rurykowiczów (syn Iwana IV Groźnego). Terror opryczniny bardzo mocno osłabił bojarów, którzy podjęli jednak próbę osadzenia na Kremlu władcy, który nie będzie przeszkadzał im w odbudowie własnej potęgi. Podobne pobudki kierowały polską i litewską magnaterią w czasie zbrojnych wypraw do państwa carów zwanych dymitriadami. W ciągu niemal 15-letniego kryzysu państwowości na Kremlu obsadzono aż 5 carów: Borysa Godunowa, dwóch Dymitrów Samozwańców, Wasyla IV Szujskiego oraz Władysława IV Wazę. Wielką Smutę spotęgował nieurodzaj z lat 1601-1603 doprowadzając do klęski głodu oraz epidemii dżumy, która znacznie zmniejszyła populację Rosji. Sytuację pogorszyło również powstanie chłopskie pod wodzą Iwana Bołotnikowa (1606-1607). W konsekwencji lata 1609-1612 to czas największego upadku, stagnacji dotychczasowej rosyjskiej potęgi. Wówczas o jej losie decydowali jej sąsiedzi: Rzeczpospolita i Szwecja. Kres Wielkiej Smucie zadało zawiązane w Niżnym Nowogrodzie pospolite ruszenie, a rok później Sobór Ziemski obrał nowego cara – Michała Romanowa. Terminem Wielka Smuta często posługują się historycy przy okazji określania sytuacji Rosji po upadku ZSRR. Lata 90. XX wieku to czas ogromnego kryzysu gospodarczego i politycznego bardzo mocno zbliżonego do tego z początku XVII wieku.
