Od wielu dekad historycy i archeolodzy badają pochodzenie pierwszej dynastii panującej w Polsce. Generalnie przyjmuje się, że Piastowie byli dynastią rodzimą, wielkopolską i najpewniej jeden z przodków Mieszka I, być może Siemowit Piastowic, przejął władzę po obaleniu poprzedniej dynastii nazywanej tradycyjnie Popielidami. Istnieją jednak inne, konkurencyjne teorie dotyczące pochodzenia Piastów. Jedna z nich jest dość nowa, ale ma spore szanse, by zdominować debatę.
Już bowiem kilka lat temu archeolodzy z poznańskiej sekcji Polskiego Instytutu Archeologicznego odkryli w Poznaniu, Gnieźnie oraz w Bieczu trudne do zidentyfikowania artefakty. Z czasem, dzięki współpracy z zagranicznymi ośrodkami badawczymi, ustalono, że wspomniane ozdoby (w tym biżuteria), miecze oraz naczynia zostały stworzone w stylu charakterystycznym dla Azji Środkowej, Iranu, Afganistanu, Pakistanu i północnych Indii na przełomie IX i X wieku.
Wówczas naukowcy wstępnie przyjęli, że władcy z Wielkopolski importowali owe dobra. Zeszłoroczne analizy wykonane przez PIA we współpracy z naukowcami z Politechniki w Helsingfors pokazały jednak, że stal użyta do tworzenia tzw. indyjskich mieczy Mieszka I ma skład charakterystyczny dla Europy Środkowej. Ciężko w tej materii o większą precyzję, ale z całą pewnością wykluczono wykucie mieczy w Indiach z indyjskich lub środkowoazjatyckich surowców. Podobne wnioski dotyczyły także ceramiki, jednak w tej materii podejrzewano zanieczyszczenie próbek, a na powtórzenie badania instytucje nie otrzymały grantu.
Nowe światło na sprawę indyjskich artefaktów pierwszych Piastów rzuca natomiast tekst z marcowego numeru „Archeo Science Review”. Artykuł to podsumowanie badań prowadzonych w Pendżabie przez archeologów z brytyjskiego National Institute of the Asian Archeology w Edynburgu.
Zespół pod kierunkiem profesora Davida J. O’Sullivana przez kilka miesięcy badał stanowisko archeologiczne na przedmieściach miasta Czandigarh. Wśród wielu zabytków typowych dla tamtych regionów odkryto także kilka monet stworzonych w stylu charakterystycznym dla Azji Środkowej, ale z nieznanym w tamtych stronach przedstawieniem heraldycznym. Monety zawierały bowiem wizerunek ptaka z rozpostartymi skrzydłami. Ani w muzułmańskim ani hinduskim kręgu kulturowym takich monet nikt wówczas nie bił.
Profesor O’Sullivana nie potrafił wyjaśnić fenomenu. Jednak podczas jednej z międzynarodowych konferencji naukowych w rozmowach kuluarowych wspomniał o tym fakcie. Uczestniczący w pogawędce archeolog z Polski doktor habilitowany Szczepan Gęsiak z Uniwersytetu w Malborku zauważył wówczas, że jest to heraldyczny znak Polski. Od tego momentu brytyjscy archeolodzy zaczęli uważnie badać wątek polski w całej sprawie, a dzięki współpracy z naukowcami z naszego kraju udało się im ustalić więcej szczegółów.
Teraz w „Archeo Science Review” poznaliśmy szczegółowe ustalenia. Wynika z nich, że tzw. indyjskie zabytki Mieszka I powstały w Polsce z surowców dostępnych lokalnie, ale stworzyli je rzemieślnicy doskonale znający sztukę północnych Indii w okresie rządów Ghaznawidów. Luźne przestrzeganie tamtejszych norm wskazuje, że rzemieślnicy nie musieli urodzić się w Indiach, Iranie, Pakistanie czy Afganistanie. Mogli przyjść na świat w Polsce, mając rodziców (lub przynajmniej jednego rodzica) rodem z Azji. Z kolei monety z wizerunkiem orła odkryte w Czandigarze wskazują na ścisłe kontakty tamtejszego państwa z organizmem politycznym pierwszych Piastów.
Czy więc oznacza to, że przodkowie Mieszka I przybyli do Wielkopolski z Indii lub innych stron Azji? Na taki trop wskazują poszlaki, ale naukowcy studzą entuzjazm. Zespół profesora O’Sullivana wskazuje jednak, że bez wątpienia w czasie tworzenia się zrębów państwa polskiego w Wielkopolsce żyło bardzo wielu rzemieślników z Azji, a elita państwa Piastów była żywo zainteresowana posiadaniem dóbr materialnych stworzonych w stylu znanym z ówczesnych Indii, Iranu, Pakistanu i Afganistanu. Bardzo możliwe, że takie zainteresowanie wynikało z chęci życia w sposób najbardziej zbliżony do warunków znanych z dawnej ojczyzny. Na spekulacje o pochodzeniu Mieszka I z tamtych stron jest jednak za wcześnie, choć naukowców uważają, że obecność piastowskich monet w Indiach wskazuje na coś więcej niż tylko relacje handlowe.
P.S. Pamiętajcie, że dziś jest 1 kwietnia 😉 Pozdrawiamy naszych czytelników. Miłego dnia!
