Czarna Sotnia – rosyjski ruch polityczny o profilu nacjonalistycznym i konserwatywnym powstały na początku XX wieku. W sensie ścisłym jego zwolennicy popierali wielkoruski szowinizm i rusyfikację innych narodów Imperium Romanowów, szczególnie nacji wschodniosłowiańskich. Wspierali ponadto władzę carską i dążyli do jej wzmocnienia w duchu tradycyjnego dla tego kraju samodzierżawia. Kładli wielki nacisk na prawosławie jako religią narodową i docelowo religię całego państwa i wszystkich mieszkańców. Odrzucali wszelkie zmiany ustrojowe w duchu wolnościowym (w tym Dumę). Pod pewnymi względami był to ruch umiarkowanie socjalny, zwracający uwagę na konieczność ochrony chłopów i robotników. Stronnictwo i jego członkowie atakowali jednak (fizycznie) manifestacje socjalistów. Wielkoruski szowinizm Czarnej Sotni z jednej strony uznawał Białorusinów i Ukraińców za część jednego narodu rosyjskiego, z drugiej zaś miał charakter antysemicki i dążył do prawnej dyskryminacji Żydów. Jego członkowie uczestniczyli w pogromach. Ruch Czarnej Sotni cieszył się akceptacją i wsparciem niektórych wyższych hierarchów prawosławnego duchowieństwa w Rosji. W krajowej polityce po rewolucji 1905 roku, a przed rewolucją lutową, nie odegrał wielkiego znaczenia. Działalność Czarnej Sotni została zdelegalizowana w wyniku rewolucji lutowej. W wojnie domowej zwolennicy ruchu zwalczali bolszewików.
