Stanisław Mikołajczyk – polski polityk, premier na uchodźstwie, wicepremier w Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej, antykomunistyczny lider polityczny na wczesnym etapie budowy stalinizmu w Polsce. Mikołajczyk urodził się w polskiej rodzinie w Niemczech. Po powrocie do kraju walczył w wojnie z bolszewikami i powstaniu wielkopolskim. Następnie związał się z PSL „Piast”. Od roku 1930 do 1935 sprawował mandat poselski. Represjonowany przez sanację. Kraj opuścił po agresji ZSRR w roku 1939. Przez Węgry dostał się na Zachód. Został członkiem władz na uchodźstwie i zwalczał tam polityków sanacyjnych. Po śmierci premiera Władysława Sikorskiego dotychczasowy wicepremier Mikołajczyk został szefem rządu. Walczył o korzystne dla Polski uregulowanie granicy wschodniej nie wiedząc, że ZSRR, Wielka Brytania i USA dokonały już wcześniej w tej sprawie uzgodnień. Latem roku 1944 podlegli Stalinowi politycy PKWN proponowali mu objęcie funkcji premiera po wyzwoleniu Warszawy. Spotkało się to z krytyką liderów emigracji politycznej. Pod koniec roku 1944 złożył urząd premiera w odpowiedzi na narzucenie Polsce granicy na linii Curzona i odmowę uznania tego przez polskie władze na uchodźstwie. W czerwcu 1945 roku dołączył do akceptowanego przez Moskwę Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej jako wicepremier. Niedługo później mocarstwa zachodnie uznały TRJN i wycofały uznanie dla rządu w Londynie. W Polsce Mikołajczyk przewodził Polskiemu Stronnictwu Ludowemu, głównej niekomunistycznej sile politycznej. W tym czasie potępił działalność Narodowych Sił Zbrojnych uznając akcje za bratobójcze. Jego spolegliwość nie przynosiła jednak rezultatów, a komuniści przejmowali coraz więcej władzy. W tajemniczych okolicznościach zaczęli ginąć ludzie, w tym politycy PSL. Mikołajczyk nie miał zaś sposobności na odwrócenie sytuacji i sam czuł się zagrożony. Jesienią roku 1947, po sfałszowanym referendum oraz sfałszowanych wyborach opuścił Polskę. Po jego ucieczce komuniści pozbawili go polskiego obywatelstwa. Zmarł w roku 1966 w USA.
