2 września roku 1945 w powojennej Polsce okupowanej przez komunistów powstało konspiracyjne Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość. Cywilno-wojskowa organizacja odwoływała się do dziedzictwa Armii Krajowej oraz Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj oraz na bazie tych sił budowała swoją działalność. Pierwszym liderem WIN został płk Jan Rzepecki. Organizacja domagała się opuszczenia Polski przez Sowietów. Nie akceptowała także nowej granicy wschodniej. W obliczu – jak sądzono – prawdopodobieństwa wybuchu III wojny światowej WIN przygotowywał się do walki. Zachęcał także PSL do bojkotu wyborów w roku 1947. Komuniści rozbijali WIN między innymi przy pomocy swoich agentów. Śmierć prezesa IV Komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość ppłk Łukasza Cieplińskiego 1 marca roku 1951 została w wolnej Polsce wybrana na Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
