Alkazar (Toledo) – nowożytny hiszpański pałac warowny służący mieszkaniu i obronności. Najważniejsza historia owego obiektu wydarzyła się jednak w XX wieku. Samo pojęcie alkazar oznacza budynek o cechach obronnych, a tego typu obiekty istniały (i istnieją) w różnych hiszpańskich miastach. To jednak forteca w Toledo stała się areną walk podczas hiszpańskiej wojny domowej. Bunt prawicowych generałów w mieście nie odniósł bowiem sukcesu, a republikanie zepchnęli lokalne siły konserwatywno-narodowe właśnie do owego alkazaru. Obrona małego i dość przestarzałego pod względem militarnym obiektu okazała się natomiast psychologicznym przełomem w hiszpańskiej wojnie domowej. Pułkownik José Ituarte Moscardó wraz ze swoimi ludźmi walczył jednak wówczas także o przeżycie, gdyż istniało duże ryzyko, że w razie porażki siły lewicowe dopuszczą się na nich morderstwa. Jednocześnie dowódca obrony nie ugiął się pod psychiczną presją i szantażem. W trakcie bitwy jeden z lewicowych dowódców nakazał mu poddanie się w trybie natychmiastowym grożąc zamordowaniem syna pułkownika Moscardo. Dowódca jednak odmówił, a jego syn zginął. Bitwa trwała od 18 lipca do 28 września roku 1936 i zakończyła się zwycięstwem obrońców, którzy mimo fatalnej sytuacji utrzymali pozycję do czasu nadejścia odsieczy dowodzonej przez generała José Enrique Varelę. Skuteczna obrona twierdzy miała umiarkowane znaczenie militarne, ale stała się symbolem skutecznego oporu przeciwko lewicowo-liberalnemu rządowi Frontu Ludowego, w którym uczestniczyli m.in. promoskiewscy staliniści. We frankistowskiej Hiszpanii po wojnie domowej obrońcy alkazaru w Toledo byli bohaterami, ale jednocześnie liczba osób uznających się za uczestników owej obrony z czasem zaczęła urastać do absurdalnych rozmiarów.
