Powstanie styczniowe stanowiło największy polski zryw niepodległościowy. W walkach przeciw carskiemu zaborcy poległo 20 tys. powstańców. Blisko 2 tys. padło ofiarą represji – zginęło w masowych egzekucjach i więzieniach. Po porażce powstania dziesiątki tysięcy Polaków zesłano za Ural – do kopalni i na osiedlenie. Wygnańcy porozumiewali się ze sobą, a także z rosyjskimi więźniami. Tak powstał plan wspólnej walki i oswobodzenia syberyjskich więźniów.
Pomysł spalił jednak na panewce na początku 1866 roku na skutek fali aresztowań spiskowców. Wobec niepowodzenia szerszego zrywu, Narcyz Celiński i Gustaw Szaramowicz postanowili zorganizować zbrojne wystąpienie, które miało wyzwolić polskich więźniów pracujących w okolicach Irkucka i umożliwić im przedarcie się do Chin.
I tak 24 czerwca 1866 roku wybuchło powstanie w Kraju Zabajkalskim na Syberii – Polacy budujący drogę w Kułtuku rozbroili pilnujących ich konwojentów, a następnie rozbili carski posterunek i przerwali łączność telegraficzną z Irkuckiem. Po tych walkach powstańcy ogłosili się „Syberyjskim Legionem Wolnych Polaków” i rozpoczęli marsz ku granicy z Chinami.
Dwa dni po rozpoczęciu zrywu wiadomość o nim dotarła do Irkucka. Wyruszył stamtąd liczący tysiąc osób odział rosyjski wspierany przez ok. 2000 mieszkańców. Dowódcą sił został gubernator Bolesław Kukiel – Polak w służbie cara. Rosjanie przecięli drogę siłom powstańców i dzięki przewadze w uzbrojeniu rozbili ich w bitwie pod Miszychą. Po porażce pewne grupy walczących próbowały przekroczyć granicę, ale były sukcesywnie rozbijanie (nawet do połowy lipca 1866 roku).
Powstańców schwytano, a czterech przywódców zrywu – Narcyza Celińskiego, Gustawa Szaramowicza, Władysława Kotkowskiego i Jakuba Reinera – rozstrzelano. Za stłumienie powstania Bolesław Kukiel otrzymał order św. Stanisława I stopnia.
Powstanie zabajkalskie było ostatnim bojem samodzielnego oddziału polskiego z Rosjanami aż do wymarszu I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego w 1914 roku.
