Ruś – kraina historyczna w Europie Wschodniej, termin wieloznaczny. Z Rusią wiążą się średniowieczne państwowości wschodniosłowiańskie cechujące się silnymi wpływami normańskim oddziałującymi na kulturę, politykę, gospodarkę, społeczeństwo i wojskowość. Pochodzenie słowa Ruś, od którego swoją nazwę w kolejnych wiekach wzięła Białoruś i Rosja, pozostaje w naukach historycznych kwestią otwartą. Nie sposób ponadto mówić o jednej Rusi zawsze i wszędzie. Pierwszym ośrodkiem wpływów wareskich na Rusi był Nowogród Wielki. Ośrodek stał się stolicą krainy zwanej Rusią Nowogrodzką, gdzie później istniało księstwo zwane Republiką Nowogrodzką ze specyficznym ustrojem politycznym. Rychło po powstaniu normańskiego ośrodka w Nowogrodzie najważniejszą pozycję w Europie Wschodniej uzyskał jednak Kijów i Ruś Kijowska. Jest to także nazwa państwa Rurykowiczów w okresie do najazdu Mongołów w XIII wieku. Wyróżnić można jednak także inne Rusie: Ruś Halicko-Włodzimierską, której władca Daniel I Halicki został w roku 1253 koronowany na króla, co było nietypowym wydarzeniem w tej części świata. Ruś Włodzimiersko-Suzdalską czy poniekąd wyrosłą z niej i znacznie młodszą od pozostałych Ruś Moskiewską. Krainami historycznymi bez konotacji państwowych były także Ruś Czerwona (średniowieczne Grody Czerwieńskie na pograniczu obecnej Polski i Ukrainy), Ruś Biała (na pograniczu Rosji i Białorusi, której dała nazwę) oraz Ruś Czarna (na pograniczu Polski i Białorusi). Z czasem Ruś Kijowska została podzielona w wyniku rozbicia dzielnicowego na mniejsze państwa. Następnie niemal w całości popadła w zależność od Mongołów. Wyzwolenie przyniosła Rusinom ekspansja Litwy połączonej później związkami z Polską. Innym ośrodkiem aspirującym do roli zjednoczenia Rusi było księstwo moskiewskie, które przyjęło mongolski styl uprawiania polityki. Dążenie do zjednoczenia Rusi było powodem licznych wojen Moskali i Litwinów oraz Polaków. Aż do XVII wieku najważniejsze miasto Rusi, Kijów, znajdowało się jednak w polskich rękach.
