W roku 1847 akt lokacyjny Zamościa został przewieziony do Archiwum Akt Dawnych w Lublinie. Potem ślad po nim zaginął i przez półtora stulecia wszyscy myśleli, że dokument już nigdy nie zostanie odnaleziony. Teraz jednak sytuacja uległa zmianie! Pomógł – jak często bywa w takich sytuacjach – przypadek.
Odnaleziony zabytek ma niezwykłą wartość. To bowiem oryginalny dokument podpisany i opieczętowany przez założyciela Zamościa hetmana Jana Zamoyskiego. Tekst od powstania w XVI wieku aż do roku 1811 leżał spokojnie i przez nikogo nie niepokojony w zamojskim ratuszu. Wtedy jednak, z powodu rozbudowy twierdzy, przewieziono go do pobliskiego Szczebrzeszyna, a potem do Lublina.
Wtedy też ślad po akcie lokacyjnym Zamościa zaginął, a dalsze losy dokumentu pozostają nieznane. Pewne jest natomiast to, że na wiosnę roku 2022 odnalazł go Aleksander Korolewicz z Archiwum Narodowego w Krakowie. Stało się to podczas przeglądania przez niego zbioru pergaminów po przeprowadzce krakowskiej placówki. Dokument znajdował się wśród tekstów niezwiązanych z Zamościem.
– Gdy dotarła do mnie informacja o odnalezieniu tego niezwykle ważnego dokumentu po prostu zaniemówiłem: ze zdziwienia i radości – mówi cytowany przez „Dziennik Polski” dyrektor Archiwum Państwowego w Zamościu Jakub Żygawski. – Wręcz trudno było w to uwierzyć. To na pewno najważniejsze wydarzenie w mojej karierze zawodowej – dodaje.
Decyzją dyrektora Archiwum Narodowego w Krakowie prof. Wojciecha Krawczuka zamojski akt lokacyjny trafił tam, gdzie jego miejsce. Uroczystość przekazania dokumentu do miasta ufundowanego przez hetmana Jana Zamoyskiego odbyła się 1 lipca, a w ceremonii w Ratuszu uczestniczył m.in. wicepremier i minister kultury prof. Piotr Gliński oraz samorządowcy, archiwiści, muzealnicy i regionaliści.
Źródło: dziennikpolski24.pl
