Wojciech Jaruzelski – komunistyczny wojskowy, polityk, dyktator, prezydent PRL i III RP. Urodził się na terenie obecnej wschodniej Polski w rodzinie o tradycjach patriotyczny. Jego dziadek i zarazem imiennik walczył w powstaniu styczniowym i został zesłany przez Rosjan na Sybir. Z kolei ojciec późniejszego dyktatora, Władysław, walczył z rosyjskimi bolszewikami w roku 1920. Trzy lata później urodził się syn Władysława i Wandy: Wojciech. Kształcił się w szkołach katolickich, a w domu sprzyjano środowiskom narodowym. Młody Wojciech był człowiekiem religijnym. Jego życie odmieniła II wojna światowa. Został deportowany na Syberię i pracował w trudnych warunkach przy wyrębie lasu. Po zawarciu polsko-sowieckich porozumieć zdecydował się wstąpić do wojska polskiego (armia Andersa), ale na miejsce poboru przybył dopiero w roku 1942. Do prosowieckiej armii Berlinga nie wstąpił jako ochotnik. Wraz z 1. Armią LWP przeszedł szlak bojowy. Zyskał wówczas opinię człowieka zdyscyplinowanego i dobrego wojskowego. Po wojnie jego jednostka miała bronić granicy Polski wobec zatargów z Czechosłowacją, a następnie walczyć z UPA. Najpewniej wówczas nawiązał relacje z Informacją Wojskową jako jej informator. Stanowisku opartemu o archiwalia IPN zaprzeczał sam Jaruzelski. W latach stalinowskich związał się z PZPR oraz pełnił m.in. funkcje wykładowcy w szkole wojskowej. Piął się w karierze. Pod koniec roku 1953 został pułkownikiem, a w 1956: generałem. Nie jest znana jego postawa wobec Poznańskiego Czerwca i Października 56. Wiadomo jednak, że popierał pozostawienie Konstantina Rokossowskiego w Wojsku Polskim. W dobie gomułkowskiej rozwijała się jego kariera. Został posłem, szefem Sztabu Generalnego oraz wiceministrem obrony. W roku 1968 został szefem tego resortu i funkcję pełnił do roku 1983. W trakcie antysemickiej (antysyjonistycznej) nagonki w roku 1968 uczestniczył w usuwaniu z wojska PRL oficerów pochodzenia żydowskiego. Po latach przekonywał, że jego rola w wydarzeniach była nikła, a zarazem żałował tego, co się wówczas stało. W tym samym roku podległe mu Wojsko Polskie uczestniczyło w ataku na Czechosłowację, która pragnęła reform, na co nie zgadzała się Moskwa. Dwa lata później, w roku 1970, wojsko podległe Jaruzelskiemu uczestniczyło w krwawym tłumieniu wystąpień robotniczych w ramach Grudnia 70. Po latach Jaruzelski przekonywał, że nie miał wpływu na wydanie decyzji o strzelaniu wojska do Polaków. Historycy uważają, że brak jego sprzeciwu na jednym z zebrań władz PRL w owym czasie oznacza, że brał udział w kolegialnym podjęciu decyzji. Ponadto wydawał rozkazy przygotowujące wojsko do udziału w pacyfikacji. Po wydarzeniach Grudnia jego kariera nie zwolniła, ale przyspieszyła: znalazł się w Biurze Politycznym KC. Ponadto w dobie Gierka rozważano mianowanie go marszałkiem Polski. Sam Jaruzelski był temu przeciwny. Wraz z odejściem Edwarda Gierka i rozpoczęciem się karnawału „Solidarności” pozycja Jaruzelskiego wzrosła. Nie zdecydował się jednak wówczas zostać przywódcą PZPR i poparł Stanisława Kanię. Panowie konsultowali jednak wiele posunięć mających godzić w „Solidarność”. Jaruzelski rozpoczął natomiast opracowywanie wprowadzenia stanu wojennego. Na początku roku 1981 został premierem PRL, a jesienią tegoż roku I sekretarzem KC PZPR. Zastąpił Kanię mającego problemy z alkoholem. Jaruzelski skupił w swoim ręku pełnię władzy. 13 grudnia 1981 roku wprowadził stan wojenny godzący w swobody obywatelskie i niszczący dorobek „Solidarności”. Tym razem nie mógł mówić, że nie miał na to wpływu, ale i tak po latach przekonywał, że uczynił to w trosce o Polskę: aby uchronić kraj przed sowiecką interwencją. Historycy w większości uznają jego argumentację za bezpodstawną. Stan wojenny jeszcze bardziej umocnił jego pozycję. Nie można przy tym zapominać, że jako dyktator ponosi przynajmniej pośrednią odpowiedzialność za zbrodnie tamtego okresu. Permanentny kryzys gospodarczy lat 80. (a nie np. zamiłowanie do wolności narodu polskiego) zmusiły go do przeprowadzenia reform. II połowa lat 80. to seria wielu pozorowanych ruchów. Wydarzenia przyspieszyły w roku 1988, gdy świat zachodni uzależnił udzielanie zbankrutowanej i bezwartościowej gospodarce PRL kredytów od realnych reform. Wówczas rozpoczęły się rozmowy na temat ponownej legalizacji „Solidarności” oraz wyborów, w których część opozycji miała wziąć udział. Zamiarem Jaruzelskiego było jeszcze większe wzmocnienie swojej pozycji poprzez wybór go na prezydenta (urząd wówczas nie istniał). Elekcji miał dokonać parlament legitymizowany w oczach narodu przez opozycję demokratyczną. Klęska komunistów w wyborach z czerwca roku 1989 pogrzebała jednak te plany. Rozpoczął się powolny demontaż systemu komunistycznego. Jaruzelski ostatecznie został jednak prezydentem PRL przemianowanego w trakcie jego kadencji na RP. Jego elekcji dokonano jednak zaledwie jednym głosem. Jako prezydent bez mandatu społecznego, na który liczył, nie był zbyt aktywny i po ponad roku urzędowania złożył dymisję w grudniu roku 1990. Do śmierci pozostał aktywny w życiu publicznym: środowiska postkomunistyczne z SLD na czele zapraszały go na różne uroczystości, traktując go jako autorytet. Odwiedzał także Rosję przy okazji niektórych rocznic zakończenia II wojny światowej. W roku 2005 został odznaczony przez Władimira Putina. Zmarł nie ponosząc odpowiedzialności za swoje decyzje i rządy oraz ich konsekwencje. Przed śmiercią w roku 2014 wyspowiadał się, wracając tym samym do wiary swojej młodości: wiary katolickiej. W życiu dorosłym deklarował się bowiem jako ateista. Jego pogrzeb decyzją Kancelarii Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego oraz rodziny zmarłego miał charakter państwowy, co wzburzyło opinię publiczną i wywołało liczne protesty.
