1 sierpnia roku 1514 po dwutygodniowym oblężeniu wojska wielkiego księcia moskiewskiego Wasyla III zajęły litewski Smoleńsk. Walka o kluczowe w tym regionie miasto była elementem wojny z lat 1512-1522. Utrata Smoleńska była dużym ciosem dla Litwy rządzonej przez króla Polski Zygmunta Starego. Utratę twierdzy (odzyskanej przez Rzeczpospolitą dopiero w czasach Wazów) jako wielki problem dla państwa, który został zignorowany przez elity, zobrazował w swoim malarstwie Jan Matejko tworząc obraz „Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska”. Widzimy na nim uczestników balu nieprzejmujących się utratą kluczowej twierdzy na wschodzie. Należy przy tym zauważyć, że malarz tworząc swoje pierwsze słynne dzieło zastosował typowy dla siebie zabieg łączenia wydarzeń historycznych, bowiem w roku 1514 Bona nie była jeszcze królową Polski.
