17 stycznia roku 395 zmarł ostatni cesarz władający zarówno zachodnią, jak i wschodnią częścią Imperium Romanum – Teodozjusz I Wielki. Jego synowie – zgodnie z wolą ojca – otrzymali fragmenty państwa: Honoriuszowi przypadł obszar łaciński, zaś Arkadiuszowi – grecki. I choć ów podział w kontekście sytuacji Cesarstwa pod koniec IV wieku jawi się jako się nieunikniony, to jednocześnie utrwalił polityczny, kulturowy, a nawet religijny rozdźwięk między oboma częściami państwa. Cesarstwo Wschodnie przetrwało do roku 1453, tworząc przez ponad tysiąc lat istnienia cywilizacyjny krąg związany z greką, a później także prawosławiem. Z kolei Imperium Zachodnie teoretycznie zostało zlikwidowane w roku 476, jednak po jego restytucji w czasach Karola Wielkiego formalnie istniało aż do początków XIX wieku, przez wieki patronując cywilizacji łacińskiej.
