23 stycznia roku 1793 rosyjska caryca Katarzyna II oraz pruski król Fryderykiem Wilhelmem II zawarli traktat dzielący Rzeczpospolitą. W ręce Moskwy trafiły olbrzymie obszary o powierzchni aż 250 tys. km kwadratowych we wschodniej części kraju, zaś Berlin „zadowolił” się gęsto zaludnionymi i zamieszkałymi w olbrzymiej większości przez ludność etnicznie polską blisko 60 tys. km kw w Wielkopolsce, części Mazowsza i innych ziemiach położonych na zachód od Warszawy i Krakowa. Tym razem w rozbiorze Polski nie uczestniczyli Austriacy. Inicjatywa kolejnego podziału Rzeczpospolitej związana była z polsko-rosyjską wojną w obronie Konstytucji 3 maja (1792) oraz pruskim udziałem w koalicji antyfrancuskiej.
