4 grudnia roku 1533 po śmierci ojca Wasyla III wielkim księciem moskiewskim został Iwan IV znany w historii jako Groźny. Władca miał wówczas 3 lata, a w okresie małoletności rządziła jego matka Helena Glińska przewodząca bojarskiej radzie regentów. Iwan objął osobiste rządy w wieku 16 lat. Rozpoczął reformę państwa i umacniał władzę centralną w duchu samodzierżawia. Rozszerzył kraj w kilku kierunkach anektując m.in. Chanat Kazański. Próbował także na trwałe osadzić Moskwę nad Bałtykiem. Iwan IV przeprowadził rzeź Nowogrodu Wielkiego. Jego działania doprowadziły do naruszenia dotychczasowych struktur społecznych, ostatecznie osłabiając Moskwę. Powołana przez niego opriczina, a więc system represji wobec bojarów, zdestabilizowała kraj. Iwan jako pierwszy władca Moskwy koronował się na cara, czego nie uznała Rzeczypospolita. W trudnych do wyjaśnienia okolicznościach (najpewniej w trakcie kłótni) śmiertelnie ranił swojego syna. Po zgonie Iwana IV władzę przejął kolejny z jego synów – Fiodor I. Nie był on jednak zainteresowany polityką. Wkrótce zmarł. Kraj popadł w chaos, którzy przerodził się w wielką smutę. Dynastia Rurykowiczów wygasła.
