W końcu stycznia 1943 roku najkrwawsza bitwa II wojny światowej dobiegała końca. Rankiem 31 stycznia 1943 roku po blisko pięciu miesiącach wyniszczających walk w zrujnowanym mieście, Armia Czerwona opanowała całe centrum Stalingradu. W piwnicy domu towarowego Uniwermag trwały rozmowy o kapitulacji uwięzionej w kotle niemieckiej 6. Armii dowodzonej przez feldmarszałka Friedricha Paulusa.
Szereg operacji ofensywnych Armii Czerwonej doprowadził do rozbicia jednostek włoskich, rumuńskich i węgierskich broniących skrzydeł 6. Armii w Stalingradzie. Wojskom sojuszników Rzeszy, którym powierzono zadanie obrony flanek, nie wystarczyło sił do odparcia zmasowanej ofensywy. Przykładowo 2. Armia Węgierska otrzymała zadanie utrzymania 200 km frontu, gdzie w niektórych sektorach odcinek długości 1-2 km był broniony przez jeden pluton. Jak nie trudno się domyślić w chwili sowieckiego uderzenia taka linia obrony błyskawicznie się załamała.
Sytuacja Niemców w okrążonym Stalingradzie systematycznie się pogarszała. Pojawiły się ogromne braki w zaopatrzeniu. W listopadzie spadła temperatura: żołnierze byli nie tylko głodni, ale i przemarznięci. Dodatkowo zaczęli wątpić w to, czy uda im się wyjść z kotła. Historyk Anthony Beevor opisując działania dowódcy 6. Armii napisał: „Katastrofalny bezruch, kiedy potrzebna była największa mobilność”. W początkowej fazie radzieckiej ofensywy można było bowiem podjąć odwrót i ocalić przynajmniej część sił.
Fürher nie pozwalał jednak na opuszczenie choćby jednego okopu w Stalingradzie. Zdawał sobie sprawę, że morale żołnierzy znacząco osłabło, dlatego zaczął hojnie przyznawać ordery i awanse, by w ten sposób wzmocnić lojalność i wolę walki. Sam Paulus został wówczas mianowany feldmarszałkiem. Hitler zapewne wierzył, że w tragicznym położeniu, Paulus prędzej popełni „honorowe” samobójstwo niż podda się będąc oficerem tej rangi.
Od 10 stycznia 1943 roku żołnierze 6. Armii musieli odpierać bezpośredni sowiecki atak na zajmowane pozycje. Nie było już jednak nadziei na odsiecz i wyjście z kotła. Paulus nie zdecydował się jednak na odebranie sobie życia. Według świadków miał powiedzieć: „Nie mam zamiaru zastrzelić się dla tego austriackiego kaprala”. Znalazł się wówczas na skraju załamania nerwowego i chorował na dyzenterię. Gdy siły radzieckie dotarły do siedziby dowództwa 6. Armii w zniszczonym domu towarowym, gen. Artur Schimdt wynegocjował kapitulację kwatery głównej, a nieświadomy niczego Paulus… przebywał w innym pokoju
2 lutego nastąpiła kapitulacja „kotła stalingradzkiego”. Do niewoli dostało się ok. 91 tys. wyczerpanych, chorych, rannych i pozbawionych nadziei jeńców niemieckich. Było wśród nich 22 generałów na czele z feldmarszałkiem Friedrichem Paulusem.
