Pakt lanckoroński

0
539
Drugi rząd Wincentego Witosa

Pakt lanckoroński – porozumienie polskich prawicowych i centrowych sił politycznych zawarte na wiosnę roku 1923 w Warszawie, w mieszkaniu narodowo-demokratycznego senatora Juliusza Zdanowskiego. Wbrew nazwie umowa polityczna nie została podpisana w małopolskiej Lanckoronie (nieopodal Wadowic), a błędne lokalizowanie owego wydarzenia to efekt posiadania majątków ziemskich w tej okolicy przez senatora PSL „Piast” Ludwika Hammerlinga, któremu przypisano udział w negocjacjach – czemu zresztą zaprzeczył Wincenty Witos. Oprócz owej formacji ludowej porozumienie zawarli także przedstawiciele chadeckiego Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy oraz endeckiego Związku Ludowo-Narodowego. Na mocy zawartej ugody stworzono w Polsce większość parlamentarną mającą stanowić oparcie dla centro-prawicowego rządu, który przez przeciwników był złośliwie określany mianem Chjeno-Piasta (Chjena to publicystyczne określenie Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej będącego koalicją wyborczą kilku ugrupowań, w tym ZL-N i Ch-NSP, zaś Piast nawiązuje do nazwy centro-prawicowej formacji ludowej). Tak zwanym pierwszym rządem Chjeno-Piasta z roku 1923 kierował Wincenty Witos (był on również szefem drugiego gabinetu zwanego Chjeno-Piastem z roku 1926). Ów rząd zastąpił powołaną przejściowo w związku z kryzysem politycznym powstałym po zamordowaniu prezydenta Gabriela Narutowicza radę ministrów kierowaną przez premiera Władysława Sikorskiego. Celem koalicji powstałej na mocy paktu lanckorońskiego było przeprowadzenie reformy rolnej na warunkach zadowalających ludowców oraz akceptowalnych dla prawicy – pod warunkiem uzyskania koncesji w innych sprawach. Kwestie kluczowe dla narodowców i zaakceptowane przez centrum związane były z etnicznie polskim charakterem administracji państwowej, częściową dyskryminacją mniejszości narodowych w edukacji, większą rolą Kościoła katolickiego w życiu społecznym (m.in. zawarcie konkordatu), polonizacyjną polityką wobec Kresów Wschodnich czy w końcu ograniczeniem władzy wojskowej Józefa Piłsudskiego.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj